از آسیب های دندان قروچه یا بروکسیم چه می دانید؟
شاید در نگاه اول دندان قروچه چندان جدی به نظر نرسد. اما جالب است بدانید که این اختلال رفتاری، آسیب های بسیاری را متوجه سلامت دهان و دندان می کند. تخریب دندان، لق شدن و از دست دادن دندان، تخریب و تحلیل استخوان فک و ساییدگی مفصل فکی از جمله این آسیب ها به شمار می روند. با توجه به اهمیت پیگیری و درمان عارضه عنوان شده، این مقاله تمامی نکات پیرامون دندان قروچه را مورد بررسی قرار داده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با ما تا پایان همراه باشید.
دندان قروچه یا بروکسیم چیست؟
دندان قروچه یا بروکسیم (bruxism) عنوان اختلال رفتاری غیرارادی است که در آن دندان ها روی هم فشرده و ساییده می شوند. در این عارضه دندان ها به صورت جانبی یا عقب- جلو روی هم ساییدگی پیدا می کنند. اگرچه این عارضه هم در حین خواب و هم در زمان بیداری بروز می یابد. اما اکثر افراد بروکسیم را در زمان خواب تجربه کرده و خود از ابتلا به این اختلال اطلاع ندارند. البته گاهی اوقات وجود درد سر، صورت و فک بعد از خواب نشانه خوبی برای ابتلا به این اختلال در زمان خواب است. میزان شیوع بروکسیم حدود ۸ الی ۳۰ درصد ارزیابی می شود. اما کمترین میزان ابتلا به افراد بالای ۶۵ سال اختصاص دارد.
علائم بروکسیم
ساییدگی و فشرده شدن دندان ها روی هم در زمان خواب یا بیداری با علائم زیر همراه است:
ایجاد صداهای ناهنجار حین سایش دندان ها روی هم و مزاحمت برای اطرافیان
مشاهده صاف شدگی، ترک خوردگی و لب پریدگی سطح جونده دندان ها
نازک شدن مینای دندان و حساسیت به غذا و هوای سرد یا گرم
ایجاد آبسه یا کیست به دلیل گاز گرفتن گونه از داخل
قفل شدن فک و ناتوانی در باز و بسته کردن کامل آن
درد فک، گردن و شقیقه ها
خستگی عضلات فک
لق شدن دندان ها
اختلال در خواب
علت
عوامل مختلفی در بروز بروکسیم نقش دارند که به سه گروه ژنتیکی، فیزیکی و روانی تقسیم می شوند. عوامل روانی از قبیل استرس و اضطراب، خستگی و ناامیدی بیشتر در بروز بروکسیم حین بیداری اثرگذار هستند. اما این عارضه در خواب به اختلالات ساختاری در دهان و دندانِ ناشی از مشکلات فیزیکی و ژنتیکی نسبت داده می شود. جفت نشدن دندان ها در زمان قرار گیری روی هم، اختلالات خواب (مثل آپنه یا وقفه تنفسی حین خوابیدن) و مصرف الکل، سیگار و مواد مخدر از مهم ترین عوامل بروز بروکسیم هستند. گاهی اوقات دندان قروچه به عنوان عارضه مصرف بعضی داروها شناخته می شود؛ به عنوان مثال می توان به داروهای آمفتامین و ضد افسردگی اشاره کرد.
عوارض
افراد در صورت مشاهده علائم دندان قروچه باید هرچه سریع تر برای کنترل یا درمان اقدام کنند. زیرا نوع مزمن این عارضه عوارض جبران ناپذیری به همراه دارد. ساییدگی شدید و لق شدن دندان ها مهم ترین عوارضی هستند که گاهی به از دست دادن دندان ختم می شود. در این شرایط جایگزینی دندان ازدست رفته بسیار هزینه بر است. در موارد دیگر نیز فرد به عصب کشی، پر کردن یا نصب ایمپلنت نیاز پیدا می کند که هزینه های بالایی به فرد مبتلا تحمیل می کند.
البته عوارض ناشی از بروکسیم تنها به آسیب دندان ختم نمی شود. بلکه استخوان و مفصل نیز تحت تاثیر قرار گرفته و دچار تغییر شکل یا تخریب می شوند. حتی در موارد شدید امکان بروز آرتریت مفاصل فکی (تمپوروماندیبولار) وجود دارد. بروز گوش‌درد در این گونه موارد بسیار شایع است. زیرا مفصل تمپوروماندیبولار در نزدیکی گوش قرار دارد.
تشخیص و درمان
متخصص دندانپزشکی در گام اول برای تشخیص دندان قروچه شرح حال مراجعه کننده را بررسی می کند. وضعیت ظاهری دندان ها نیز تا حد زیادی وجود این اختلال را نشان می دهد. دندانپزشک در همه موارد برای فرد مبتلا استفاده از محافظت دهان شبانه نایت گارد را توصیه می کند. اما در مواردی که عامل ایجاد کننده مشکلات روانی یا تنفسی باشد دندانپزشک فرد را به سایر متخصصان و روان شناسان ارجاع می دهد. سایر نکات در رابطه با درمان این عارضه عبارتند از:
در طول روز به منظور ترک عادت فشار دادن دندان ها روی هم، زبان بین دندان قرار داده شود
حوله گرم روی گونه و نزدیکی گوش برای شل کردن عضلات فک قرار داده شود
نوشیدنی ها و غذاهای کافئین دار تا حد امکان در رژیم غذایی روزانه کم شود
میوه و سبزیجات در رژیم غذایی روزانه گنجانده شود
از مصرف نوشیدنی های الکلی اجتناب شود
از جویدن اجسام سفت اجتناب شود
از جویدن آدامس اجتناب شود
نکته!!!
بسیاری از مراجعه کنندگان به دنبال درمان دارو برای رهایی از شر عوارض دندان قروچه هستند. اما براساس مطالعات صورت‌گرفته هیچ دارویی به صورت قطعی برای درمان این عارضه معرفی نشده است. البته بعضی پزشکان برای کنترل این عارضه از داروهای ضد اضطراب، شل‌کننده عضلات و حتی بوتاکس استفاده می کنند.
بروکسیم در سنین کودکی
دندان قروچه محدودیت سنی ندارد و در همه رده ها (کودکی، جوانی و بزرگسالی) رخ می دهد. کودکان بیشتر در زمان بیرون زدگی دندان های شیری و دائمی این عارضه را تجربه می کنند و در سایر زمان ها مشکل خاصی ندارند. البته امکان بروز این عارضه در کودکی به دلیل استرس و اضطراب، نامرتبی دندان ها، مشکلات هورمونی، انگل، آلرژی و کمبودهای غذایی نیز وجود دارد.
سخن پایانی
ما در این مقاله به بررسی یکی از اختلالات رفتاری غیرعادی تحت عنوان دندان قروچه یا بروکسیم پرداختیم. بروکسیم به معنای ساییدگی جانبی یا جلو-عقب دندان های فک بالا و پایین روی هم است. این اختلال عملکردی، در صورت ادامه دار شدن باید به یک دندان پزشک ارجاع داده شود. زیرا امکان آسیب دیدگی جدی دندان ها، استخوان های فک و مفاصل فکی وجود دارد. کلینیک دکتر نسیم بروفه جراح و دندانپزشک در زمینه ترمیم، زیبایی، اطفال و پروتز آماده خدمت رسانی به مراجعین عزیز در رابطه با درمان بروکسیم و آسیب های ناشی از آن هستند. برای گرفتن نوبت ویزیت حضوری از طریق شماره های درج شده در سایت اقدام کنید.
