هرآنچه لازم است درباره پوسیدگی دندان بدانید
در رابطه با پوسیدگی دندان سوالات بسیاری وجود دارد؛ به عنوان مثال اینکه دلیل بروز این عارضه چیست؟ پوسیدگی با چه نشانه ها و علائمی نمایان می شود؟ دندانپزشک برای تشخیص و درمان پوسیدگی از چه روش هایی بهره می گیرد؟ این مقاله به بررسی پاسخ این سوالات و موارد بیشتر در رابطه با عارضه عنوان شده اختصاص دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تا پایان همراه باشید.
چرا پوسیدگی دندان رخ می دهد؟
در بین شایع ترین مشکلات و بیماری ها در سراسر جهان، پوسیدگی دندان بعد از سرماخوردگی جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است. اگرچه این عارضه در همه رده های سنی وجود دارد. اما بیشتر افراد در سنین جوانی به آن مبتلا می شوند. پلاک های دندانی عامل اصلی ایجاد پوسیدگی هستند. این مواد چسبنده از ترکیب باکتری ها، میکروب ها، ذرات باقیمانده غذایی، مواد اسیدی تولید شده و بزاق دهان شکل می گیرند. پلاک با گذشت زمان، باکتری و میکروب های بیشتری را در بر گرفته و آسیب زایی آن افزایش می یابد.
تشکیل پلاک روی دندان حدود ۲۰ دقیقه بعد از مصرف مواد غذایی رخ می دهد. در صورت رسیدن مواد قندی به میکروب ها و باکتری های موجود در پلاک، تولید اسید بعد از گذشت 5-2 دقیقه آغاز می شود. بعد از ۱۰ دقیقه، اسید تولیدی در حداکثر میزان خود قرار دارد. حالت اسیدی پلاک که آسیب فراوان به مینای دندان وارد می کند، حدود ۲۰ الی ۶۰ دقیقه باقی مانده و سپس به حالت طبیعی باز می گردد. بسیاری از افراد پلاک های میکروبی روی دندان را با رسوبات سفید رنگ و نرم موجود در سطح دندان ها اشتباه می گیرند. این در حالی است که پلاک بدون رنگ و غیرقابل مشاهده است.
نکته!!!
پوسیدگی در همه سطوح دندان به یک اندازه وجود ندارد. بلکه بعضی نواحی از قبیل شیارهای سطح دندان جونده، سطوح بین دندانی و طوق دندان (ناحیه اتصال دندان و لثه) بیشتر در معرض پوسیدگی قرار دارند. زیرا در این نواحی مسواک نفوذ چندانی ندارد و مورد غفلت قرار می گیرد. همچنین سرعت گسترش پوسیدگی در همه افراد مشابه نیست. بلکه به وضعیت بزاق، شکل، نحوه قرارگیری و جنس دندان ها بستگی دارد.
نشانه های پوسیدگی دندان چیست؟
علائم پوسیدگی دندان تا حد زیادی به میزان گسترش آسیب بستگی دارد؛ به عنوان مثال علائم بروز یافته در مراحل اولیه پوسیدگی با علائم آن در مرحله کرم خوردگی یکسان نیست. در مراحل اولیه تغییر رنگ دندان و لکه های سفید یا سیاه مشاهده شده و درد کمتری احساس می شود. زیرا اعصاب و ریشه دندان در این شرایط تحت تاثیر قرار نمی گیرند. در واقع اولین نشانه پوسیدگی، تغییر رنگ مینای دندان است. این حالت دراصطلاح علمی هایپوکلسیفیکیشن یا هایپوپلازیا نامیده می شود. البته تشکیل لکه های سفید روی دندان تحت تاثیر عوامل دیگر نیز رخ می دهد.
مصرف فلوراید در کودکان قبل از رشد کامل دندان یکی از مواردی است که به مینای دندان آسیب می زند. آزادسازی بیش از حد طبیعی کلسیم نیز تشکیل لکه های سفید روی دندان را به دنبال دارد. در صورت بی توجهی به درمان پوسیدگی و پیشرفت عارضه، علائمی چون درد، احساس سوزش در برخورد با سرما یا گرما و همچنین بوی بد دهان نمایان می شود. در شرایط حاد پالپ یا ساختار داخلی دندان تخریب و از بین می رود. التهاب و قرمزی لثه، گیر کردن مواد غذایی بین دندان ها، پارگی نخ دندان، بوی بد و حساسیت دندان به فشار، از دیگر علائم پوسیدگی هستند.
نحوه تشخیص و درمان پوسیدگی دندان
تشخیص پوسیدگی دندان معمولاً به کمک معاینه دهان، بررسی علائم و کیفیت مراقبت های بهداشتی از سوی فرد صورت می گیرد. البته گاهی اوقات وضعیت ظاهری دندان نشان دهنده پوسیدگی نیست. در این شرایط دندانپزشک از عکس برداری رادیولوژی برای تشخیص پوسیدگی بهره می گیرد. در پایان بر اساس شدت پوسیدگی روش درمانی مناسب به مراجعه کننده پیشنهاد می شود. متداول ترین روش های درمانی در این زمینه عبارتند از:
فلورایدتراپی
در مراحل اولیه پوسیدگی که علائم به صورت کامل بروز پیدا نکرده باشد، کنترل و محدود کردن عارضه به روش های ساده ای چون فلورایدتراپی انجام می شود. این کار همچنین به بازیابی مینای دندان و کاهش بوی بد دهان کمک می کند. زیرا امکان بازیابی مینای دندان به کمک مواد معدنی موجود در فلوراید، بزاق و سایر منابع وجود دارد. حتی در صورت نامناسب شدن ظاهر دندان می توان از روکش های موقت یا دائم برای پوشاندن آن استفاده کرد.
پر کردن دندان
پوسیدگی های جزئی و سطحی با پر کردن قابل درمان هستند. به عبارتی پرکردن دندان در شرایطی کاربرد دارد که پوسیدگی، اعصاب دندان را تحت تاثیر قرار نداده باشد. درنتیجه فرد علائمی چون درد و حساسیت شدید به سرما یا گرما را تجربه نمی کند. در این روش، بخش های پوسیده و تخریب شده دندان با مواد مخصوص مثل نقره، طلا یا رزین (ترکیبی از پلاستیک و ذرات شیشه ای ریز) پر می شود. ماده مورد استفاده برای سنین مختلف و همچنین دندان های جلو و عقب تفاوت دارد. انتخاب بهترین گزینه براساس تشخیص دندانپزشک صورت می گیرد.
عصب کشی و پرکردن دندان
گاهی پوسیدگی دندان آسیب شدیدی به اعصاب و ریشه وارد می کند و درد شدیدی را موجب می شود. دندانپزشک برای تشخیص آسیب به ریشه و موقعیت دقیق آن از عکس برداری بهره می گیرد. همچنین پیش از هر اقدامی وضعیت عفونت اطراف دندان پوسیده بررسی می شود تا در صورت نیاز داروهای آنتی‌بیوتیک تجویز شوند. برحسب وضعیت دندان، عصب‌کشی یک یا چند جلسه به طول می انجامد.
کشیدن دندان
گاهی شدت پوسیدگی و آسیب به عصب دندان بیش از حد است و با روش هایی چون پرکردن یا عصب کشی نمی توان آن را حفظ کرد. در این شرایط کشیدن دندان بهترین راهکار برای جلوگیری از گسترش عفونت است. به همین دلیل همواره دندانپزشکان بر پیگیری پوسیدگی های ساده در مراحل اولیه تاکید دارند. جایگزینی دندان ازدست رفته به روش های مختلف امکان پذیر است که گذاشتن دندان مصنوعی یا کاشت ایمپلنت از جمله آنها به شمار می روند.
سخن پایانی
ما در این مقاله به بررسی یکی از شایع ترین مشکلات دهان و دندان تحت عنوان پوسیدگی پرداختیم. پوسیدگی در مراحل اولیه با روش های ساده از قبیل پرکردن یا فلورایدتراپی قابل درمان است. اما در صورت شدید بودن تخریب و آسیب به ریشه، عصب کشی-پرکردن یا کشیدن دندان ضرورت می یابد. کلینیک دکتر نسیم بروفه جراح و دندانپزشک در زمینه ترمیم، زیبایی، اطفال و پروتز آماده خدمت رسانی به مراجعه کنندگان در رابطه با تشخیص و درمان پوسیدگی دندان هستند. برای گرفتن نوبت ویزیت حضوری از طریق شماره های درج شده در سایت اقدام کنید.
