کیست دندان چیست و چه مشکلاتی را ایجاد می کند؟
بسیاری از افراد کیست و آبسه دندان را مشابه هم می دانند. این در حالی است که هر دو عارضه عنوان شده به لحاظ میزان تهاجمی بودن با یکدیگر تفاوت دارند. کیست در مراحل اولیه هیچ گونه عفونتی ندارد و جز با تصویربرداری اشعه ایکس قابل‌شناسایی نیست. اما در صورت بی توجهی عفونی شده و سلامت لثه و استخوان فک را با مشکل مواجه می کند. کیست در چنین وضعیتی آبسه نام دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با انواع کیست دندان و نحوه درمان، مطالعه این مقاله را از دست ندهید.
کیست دندان چیست؟
کیسه های محتوی مواد مایع و نیمه جامد به عنوان کیست های دندانی شناخته می شوند. محل تشکیل کیسه ها بافت نرم دهان است؛ به عنوان مثال می توان به لب، لثه و اطراف دندان های بیرون نزده اشاره کرد. در حالت خفیف، کیست دندان مشکلی برای فرد مبتلا ایجاد نمی کند. اما در موارد حاد امکان درگیری استخوان های فک و بروز مشکلات جدی وجود دارد. دلیل این موضوع عفونی و التهابی شدن محتویات کیسه است که به پالپ (محل جایگیری اعصاب و عروق خونی دندان) هجوم برده و آن را از بین می برد. علاوه بر این، کیست های حاد به دلیل اندازه بزرگ، فشار بیشتری به استخوان فک در ناحیه پیرامون وارد می‌کنند. موضوعی که تحلیل ساختار استخوان فک را به دنبال دارد.
دلیل تشکیل کیست دندان چیست؟
عوامل مختلفی در بروز این عارضه نقش دارند. اما تشکیل این عارضه بیشتر به پوسیدگی و آسیب های دندان و تجمع پلاک در دهان نسبت داده می شود. گاهی اوقات سلول های مرتبط با رشد دندان دچار جهش شده و این فرآیند به صورت غیرطبیعی پیش می رود. شرایط ایجاد شده فرصت مناسبی برای ایجاد کیست فراهم می کند. عصب‌کشی دندان و جایگیری نامناسب دندان در دهان از دیگر عوامل موثر در بروز این عارضه هستند. گاهی اوقات نیز اختلالات ژنتیکی موجب تشکیل کیست در دندان می شود؛ به عنوان مثال در افراد مبتلا به سندرم گورلین، ژن مسئول سرکوب زائده های مختلف در بدن ازجمله کیست وجود ندارد. به همین دلیل عارضه های این چنینی به راحتی در دهان شکل می گیرند.
علائم کیست دندان
بسیاری از افراد برای پیشگیری از عوارض کیست حاد دندان، به دنبال شناخت علائم آن هستند تا در اسرع وقت و پیش از عفونی شدن برای درمان اقدام کنند. جالب است بدانید که کیست های دندانی در مراحل اولیه معمولاً نشانه ای ندارند و به صورت اتفاقی و طی عکس برداری اشعه ایکس تشخیص داده می شوند. اما کیست در مراحل حاد دارای علائمی چون التهاب، تورم، درد و احساس فشار در لثه است. شکل ظاهری کیست نیز به موقعیت جایگیری آن بستگی دارد؛ به عنوان مثال شکل ظاهری موارد موجود در بافت مخاطی دهان به زخم یا تاول شبیه است.
انواع کیست های دندانی
برحسب محل شکل گیری انواع مختلفی از عارضه کیست دندان شناسایی شده که شاخص ترین آنها عبارتند از:
موکوسل یا مخاطی؛ محل تشکیل این نوع کیست، بخش های مخاطی و نرم دهان از قبیل داخل گونه، زبان و لب است.
ادنتوژنیک؛ محل تشکیل این نوع کیست، داخل استخوان فک است و قابلیت رشد و افزایش اندازه را دارد.
فولیکولار یا دنتیجروس؛ محل تشکیل این نوع کیست، روی یا نزدیکی تاج دندان عقل نهفته است.
پری اپیکال؛ محل تشکیل این نوع کیست، قاعده دندان است و از عفونت پالپ نشأت می گیرد.
رادیکولار؛ محل تشکیل این نوع کیست، نوک ریشه دندان است.
عوارض
کیست های دندان ساده و خفیف در صورت تشخیص باید سریعاً مورد رسیدگی و درمان زیر نظر دندانپزشک قرار گیرند. زیرا امکان عفونی شدن و تبدیل به آبسه دردناک وجود دارد. عوارض و خطرات ناشی از کیست های دندان گسترش یافته شامل عفونت دهان و دندان، تخریب دندان، شکستگی و خرد شدگی استخوان فک است. به این موارد می توان بروز زائده های خوش خیم در فک را نیز اضافه کرد. ناگفته نماند که بسیاری از افراد، کیست و آبسه دندان را به اشتباه مشابه هم در نظر می گیرند. این در حالی است که هر دو عارضه با یکدیگر تفاوت دارند. واقعیت این است که آبسه، کیست دندان با شدت عفونت بسیار زیاد است که با علائمی چون تورم، التهاب، درد شدید و بوی بد شناخته می شود.
نحوه درمان
دندانپزشک در مواجهه با افراد دچار کیست دندان ابتدا عکس برداری اشعه ایکس را توصیه می کند. دلیل این موضوع تعیین محل دقیق کیست و بررسی وضعیت استخوان فک و دندان است. سپس بر حسب موقعیت و وضعیت عارضه، بهترین روش درمانی ارائه می شود. برای کیست های دندانی کوچک طی عمل جراحی عارضه به طور کامل از دهان خارج می شود. اما در مورد عارضه های بزرگ کیست به جای برداشتن، برش می خورد.
این عمل جراحی در اصطلاح علمی مارسوپیالیزیشن نام دارد. هدف از این عمل جراحی، باز کردن کیست به منظور تخلیه مواد موجود در آن است. در پایان اگرچه بخیه انجام می شود؛ اما مقداری از سطح برش باز مانده تا از تشکیل مجدد کیست جلوگیری به عمل آید. علاوه براین، در مواردی که دندان به دلیل وجود کیست آسیب دیده باشد، پر کردن، عصب‌کشی یا کشیدن در دستور کار قرار می گیرد.
پیشگیری
اگرچه امکان تشکیل کیست در بدن همه افراد وجود دارد. اما با رعایت بهداشت دهان و دندان می توان احتمال بروز آن را به میزان چشمگیری کاهش داد. همچنین چکاپ های دوره ای نزد دندانپزشک حداقل هر ۲ سال یکبار توصیه می شود. در این صورت کیست در مراحل ابتدایی تشخیص داده شده و از عوارض جدی آن (عفونت، از دست دادن دندان و تحلیل استخوان فک) پیشگیری به عمل می‌آید.
سخن پایانی
ما در این مقاله به بررسی تمامی نکات پیرامون انواع کیست های دندان، علائم و نحوه شکل گیری آنها پرداختیم. این عارضه بیشتر تحت تاثیر مشکلات دندان رخ می دهد. به همین دلیل اغلب کیست های گزارش شده مربوط به دندان های پوسیده هستند. جایگیری نامناسب دندان ها، رشد غیرطبیعی و مشکلات ژنتیکی نیز در بروز این عارضه نقش دارند. کلینیک دکتر نسیم بروفه جراح و دندانپزشک در زمینه ترمیم، زیبایی، اطفال و پروتز آماده خدمت رسانی به مراجعه کنندگان عزیز در رابطه با درمان کیست دندان هستند. برای گرفتن نوبت ویزیت حضوری از طریق شماره های درج شده در سایت اقدام کنید.
